بسیاری از افرادی که علاقه‌مندی و حرفه‌شان طبیعت‌گردی است، زمان بسیاری زیادی را در طبیعت سپری می‌کنند. این افراد به طور دایم در سفر هستند و نیاز به مسیریابی درست و صحیح دارند. هرچند استفاده از قطب‌نما می‌تواند بسیار کمک کننده باشد اما جهت یابی با صورفلکی می‌تواند جزییات دقیق تری را از مسیر در اختیار افراد قرار دهد.
هرچند جی پی اس و قطب نما هم جزو ابزاری است که هر طبیعت‌گردی باید آنرا به همراه داشته باشد اما داشتن دانش جهت یابی با صورفلکی در مواقع ضروری فرد را از سردرگمی و خطر نجات خواهد داد.
درست است که استفاده از دستگاه‌ها، مسیریابی بسیار ساده تر کرده اما اصول پیدا کردن مسیر و جهت در طبیعت به همان شکل باقی مانده است و همچنان مورد استفاده است.
روش‌های مختلفی از جهت یابی در طبیعت وجود دارد و با استفاده از آنها می‌توان در طول روز راه اصلی را پیدا کرده و به مکانی مشخص رسید. اما در شب داستان به شکل دیگر است. شب‌ها هیچ منبع نوری وجود ندارد و امکان استفاده از نشانه‌های طبیعی مثل تنه درختان تکه سنگی در کوه یا صحرا و دیگر موارد برای پیدا کردن جهت شمال و جنوب پیدا کرد. در این زمان ها استفاده از آسمان و ستاره های زیبا مسیر را به طور کامل به شما نشان خواهد داد. فقط کافی است مقداری مطالعه در زمینه ستاره‌شناسی داشته باشید و ترتیب صورفلکی را بدانید. به سادگی جهت یابی با صورفلکی برای شما لذت‌بخش خواهد بود و مانند نقشه راهی تمام مسیر را به شما نشان خواهد داد.
استفاده از جهت یابی با صورفلکی یکی از راه‌های بقا در طبیعت است که در گذشته هم از این روش برای یافتن مسیر استفاده می‌کردند.
جهت یابی با خورشید
جهت یابی و در روز با استفاده از روشنایی و نور کار ساده‌تری است. به این ترتیب که محل طلوع خورشید از شرق و محل غروب آن غرب است. برای جهت یابی باید یکی از جهات اصلی را پیدا کنیم به این شکل که اگر دست راست بطرف مشرق باشد، دست چپ مغرب را نشان میدهد. به این ترتیب روبرو شمال و پشت سر جنوب خواهد بود. البته نکته بسیار مهم این است که این جهت یابی مختص اول بهار و پائیز است. به این دلیل که در فصول دیگر، محل طلوع و غروب خورشید نسبت به مشرق و مغرب انحراف دارد.
در اول تابستان و زمستان، محل طلوع و غروب خورشید حداقل حدود 23.5 درجه با محل دقیق شرق و غرب فاصله دارد که این خطا به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست. این روشها صرفا جهت تقریبی را به ما نشان می دهند.
نکته: جهت‌های گفته شده در نیم‌کره‌شمالی بوده و در نیم‌کره‌جنوبی مساله کاملا برعکس است.
در نیمکرهٔ شمالی زمین، در زمان ظهر شرعی خورشید دقیقاً در جهت جنوب است و سایهٔ اجسام رو به شمال نقش میبندد. ظهر شرعی یا ظهر نجومی در موقعیت جغرافیایی شما، دقیقاً وقتی است که خورشید به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد. در این زمان، سایهٔ شاخص به حداقل خود در روز رسیده و بعد از آن دوباره افزایش می‌یابد.
حرکت خورشید به طور کلی از شرق به غرب است که این روشی برای یافتن جهت‌های جغرافیایی است.
جهت یابی با کمک ستاره قطبی
با این فرض که شما در طبیعت جهت های شمال جنوب شرق و غرب را به خوبی میدانید، پیدا کردن ستاره قطبی کار بسیار ساده‌ای است. ستاره‌قطبی در واقع نزدیکترین ستاره به جهت شمال است و جای ثابتی در آسمان دارد.
با استفاده از مکان قرارگیری ستاره‌قطبی و صورفلکی در شب می‌توان به سادگی مسیر را پیدا کرد. پیدا کردن ستاره‌قطبی کار چندان سختی نیست اما یافتن این ستاره‌ی درخشان مثل پیدا کردن ماه در آسمان نیست. در ابتدا باید دب اکبر را پیدا کنید. دب اکبر در واقع گروهی از ستاره‌ها هستند که به شکل ملاقه قرار گرفته و زنجیره ای را تشکیل داده اند. این هفت ستاره نسبت به بقیه ستاره‌های اطرافشان روشن‌تر هستند و در ایام مختلف سال در آسمان دیده می‌شوند.
دو ستاره‌ای که در قسمت دورتر از دب اکبر قرار دارند ستاره‌های اشاره‌گر هستند. این دو ستاره مستقیما به قطب شمال و ستاره‌ی قطبی اشاره می‌کنند. ستاره قطبی در واقع بین ذات الکرسی و دب اکبر قرار دارد. ذات الکرسی مجموعه ستارگان به شکل حرف W یا M انگلیسی است که کمک می‌کند محل دقیق‌تر از ستاره‌ی قطبی مشخص شود.
در استوا هرچه به سوی قطب شمال برویم، ستاره‌قطبی در آسمان در ارتفاع بیشتری قابل مشاهده است. به این ترتیب که ستاره قطبی در استوا، عرض جغرافیایی صفر درجه تقریباً در افق و در قطب شمال عرض جغرافیایی ۹۰ درجه تقریباً بالای سر (سرسو، سمت‌الرّأس، رأس‌القدم) دیده می‌شود.
علاوه بر دب اکبر، دب اصغر که شکلی تقریبا برعکس با دب اکبر دارد یکی دیگر از راهنما‌هایی است که محل دقیق ستاره‌قطبی را به گردشگران نشان میدهد. دب اصغر هم مثل دب اکبر شبیه به یک ملاقه است با این تفاوت که به صورت وارونه نسبت به دب اکبر قرار گرفته است.
