چه اهل طبیعت‌گردی باشید و سفره با کوله‌پشتی به کشورهای مختلف را انتخاب کرده باشید و چه قصد سفر توریستی داشته باشد، به احتمال زیاد در ورودی مرزها و یا فرودگاه‌های بین‌المللی و در صف انتظار خطوط پرواز احتمالا افرادی را دیده‌اید که پاسپورت‌هایی را به رنگهای مختلف در دست دارند. شاید این سوال برای شما پیش بیاید که این رنگها چه مفهومی دارند؟ آیا هر رنگ ویژگی خاصی دارد یا در میزان اقامت یا حتی اعتبار پاسپورت موثر است؟ در این مطلب قصد داریم به تمام این سوالات پاسخ دهیم.
تفاوت در اقلیم، فرهنگ، زبان و رسوم کشورهای مختلف باعث شده که هرکدام از آنها با توجه به نوع هویت شان نوع و نشان پرچم و نمادهای تاریخی و حتی معماری شان را تعیین کنند. هر کدام از این نماد ها معرف فرهنگ آنها به کشورهای دیگر است.
تجربیات تاریخی، نوع تمدن فرهنگی و حتی عقاید مذهبی در انتخاب رنگ ها و نمادها موثر هستند. تعداد کمی از کمپانی ها در جهان هستند که به تعیین رنگ، چاپ و تهیه محتوای پاسپورت ها می پردازند. یکی از این سازمان ها سازمان بین المللی فرهنگ هوایی International Civil Aviation Organization (ICAO) است. این سازمان بین المللی به انتخاب اندازه هر پاسپورت برای کشوری مشخص اقدام می کند و رنگی را برای جلد پاسپورت آن کشور انتخاب می کند. انتخاب رنگ پاسپورت از طرف این سازمان از میان چهار رنگ سبز، سیاه، آبی و قرمز انجام می شود و بستگی به شاخصه های آن کشور تلاش می شود تا نزدیک ترین رنگ از نظر روانشناختی و فرهنگی با آن کشور انتخاب شود.
حال اینکه چه می‌شود تا یک پاسپورت، رنگ خاصی به خود بگیرد و بر چه معنا و مفهومی یکی از این چهار رنگ نشان ماهیتی یک کشور انتخاب می شود؟
پاسپورت قرمز، پر استفاده ترین رنگ
در میان رنگ پاسپورت‌ها، رنگ قرمز پر استفاده ترین رنگ را دارد. گفتنی است که رنگ قرمز نماد کشورهایی است که اصلا به وایکینگ ها بر می گردد. اعضای اتحادیه اروپا به جز کرواسی از گذرنامه‌های قرمز و کبود استفاده می‌کنند. کشورهایی مانند ترکیه که قصد دارند به این اتحادیه بپیوندند نیز از این رنگ استفاده می‌کنند. کشورهای کلمبیا، پرو، اکوادور و بولیوی که عضو گروه آندین هستند هم دارای گذرنامه‌هایی با همین رنگ هستند. در بین آنها کشور سوئیس برای انتخاب رنگ گذرنامه‌های خود از رنگ پرچم کشور خود استفاده کرده است.
پاسپورت آبی به مفهوم دنیای جدید
رنگ آبی که دومین رنگ پرکاربرد در میان پاسپورت‌های کشورهای مختلف است از معنایی متفاوت و جهانی‌تری برخوردار است. این رنگ که بر روی پاسپورت‌ها به معنای «جهان جدید» است. رنگ آبی بعد از جنگ جهانی دوم در میان بسیاری از ملل به عنوان رنگی صلح طلب و جهانی شناخته شد و بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی با انتخاب این رنگ به عنوان رنگ پاسپورت خود انتخاب کردند.
پاسپورت سبز با مفهوم فرهنگی مذهبی
رنگ سبز در میان دیگر رنگ پاسپورت نشانه ای از پیش زمینه مذهبی قوی و تاثیرگذار بعضی از کشورهایی است که گذرنامه شان منقش به سبز است. برای مثال می‌توان به کشورهای اسلامی مانند عربستان اشاره کرد. از آن جایی که در بسیاری از روایات و احادیث موجود به این نکته اشاره شده که رنگ سبز، رنگ مورد علاقه پیامبر اسلام، حضرت محمد مصطفی (ص) بوده است و به این خاطر، رنگ سبز را برای پاسپورت این کشورها مورد استفاده قرار داده اند.
اگر به پرچم کشورهای اسلامی مانند عربستان دقت کنید، می بینید که رنگ زمینه و غالب در آن سبز است. البته به غیر از کشورهای عربی-اسلامی، کشورهایی مانند نیجریه و بورکینو فاسو و سنگال و بسیاری از کشورهای آفریقایی تبار نیز به دلیل وجود فرهنگ اسلامی از این رنگ در رنگ پاسپورت خود استفاده کرده اند.
گفتنی است که از طرف سازمان اقتصادی کشورهای آفریقای غربی، رنگ سبز به معنای یکپارچگی و اتحاد اقتصادی و فرهنگی در میان این ملل انتخاب و استعمال شده است. رنگ ها می توانند در میان فرهنگ ها و اقوام و ملل مختلف برای شناسایی هویتی این کشورها نقش موثری ایفا کنند و تمایز میان آن ها در رنگ پاسپورت یکی از شاخص ترین نشانه های بارز موجود در جهان امروز است.
پاسپورت سیاه رنگ، کم ترین رنگ استفاده شده
شاید جالب باشد که بدانید رنگ پاسپورت بعضی از کشورهای آفریقایی به رنگ مشکی است. البته دلیل انتخاب این رنگ به هیچ وجه معنای نژاد پرستی ندارد. رنگ مشکی به طور ذاتی برای کشورهای آفریقایی مورد احترام است و جایگاه ویژه ای در فرهنگ آفریقایی دارد. البته رنگ مشکی برای جلد پاسپورت بعضی از کشورهای اروپایی مانند نیوزلند و انگلستان هم استفاده شده است. جالب است بدانید که در فرهنگ کشورهای اروپایی، رنگ مشکی نشانه مهارت و یکدست بودن است و معنای آن بار مثبت دارد.
انتخاب رنگ گذرنامه های هر کشور بر عهده خود دولت آن کشور است.
