گوشه گوشه طبیعت سرسبز و زیبای شمال ایران دیدنی و روح‌بخش است. یکی از این گوشه‌های محبوب که طبیعت‌گردان زیادی را به سوی خود می‌کشاند شاهان‌دشت در شهر آمل است. در این مقاله زیگوکمپ سری به این ییلاق بی‌نظیر و دیدنی زدیم.
شاهان‌دشت؛ ییلاق محبوب شاه‌عباس صفوی
شاهان‌دشت یکی از زیباترین مناطق توریستی استان مازندران است که در منطقه لاریجان شهرستان آمل قرار دارد. دره شاهان‌دشت قدمتی 3500 ساله دارد و ییلاقات این منطقه به دلیل آب و هوای مناسب، در گذشته میزبان شاهان ایرانی از جمله شاه عباس صفوی بوده است.
از مهمترین ویژگی‌های این منطقه، وجود آثار تاریخی و اکوتوریسم متنوع آن با داشتن ۴ اثر ثبت شده در آثار ملی ایران است که در ادامه مطلب به معرفی آن خواهیم پرداخت.
آبشار شاهان‌دشت
این آبشار زیبا که به آبشار وارنا نیز مشهور است، در 65 کیلومتری شهرستان آمل واقع شده و به دلیل نزدیکی آن به جاده هراز و آب دائمی آن، جزو مهمترین مناطق تفریحی و طبیعت‌گردی ایران محسوب می‌شود.. آبشار وارنا به عنوان نخستین آبشار مازندران و دومین آبشار ایران از منظر ارتفاع معرفی شده که متشکل از 8 آبریز کوچک و بزرگ است و ارتفاع آن به 180 متر می‌رسد.
از ویژگی‌های بارز این منطقه، پوشش جنگلی زیبا، جاده‌های رویایی، مناظر و چشم اندازهای بی نظیر در کنار محیط آرامش بخش آن است.
آبشار شاهان‌دشت در تمامی فصول مناظر زیبایی را به نمایش می‌گذارد، اما مناسب‌ترین زمان جهت سفر، از اواسط فصل بهار خصوصا اردیبهشت تا اوایل پاییز یعنی مهر ماه است.
قلعه شاهان‌دشت یا قلعه ملک بهمن
قلعه‌ای قدیمی وقتی که بر روی یک کوه سنگی مرتفع به خوبی قابل مشاهده است. این اثر تاریخی در دوره‌های مختلف با نام‌های قلعه ملک بهمن و ملک قَلا نیز خوانده شده است. و اما داستان اسرار آمیز این قلعه چیست؟
این قلعه در دوره صفویان پایگاه «ملک بهمن» از حکام محلی لاریجان بوده که به دستور شاه عباس صفوی در سال ۱۰۰۵ هجری فتح گردید. قلعه ملک بهمن از سنگ و نوعی ساروج محلی ساخته شده و استحکام زیادی دار، به طوری که در برابر زلزله‌های شدیدی که در منطقه زلزله‌خیز لاریجان بارها خانه‌ها را ویران کرده، مقاومت کرده است.
بدنیست بدانیم که در روزگاران گذشته مرسوم بوده است که در زمان ساخت قلعه‌ها به ویژه قلعه‌های کوهستانی، به منظور افزایش ضریب امنیتی و تدافعی، مسیری مخفی هم از لابلای سنگ‌ها و صخره‌ها به وجود می‌آوردند و تا پیش از محاصره قلعه و هجوم دشمن، معمولا از آن استفاده می‌شد. ولی در مواقع خطر، خیلی ساده و سریع و تنها با ریختن قطعات سنگ و ملات ساروج، مسیر مخفی قلعه از داخل مسدود می‌گردید.
قلعه بهمن نیز از نظر مهندسی و ساخت، طراحی بسیار جالبی دارد.به گونه‌ای که هیچ راه ورودی از اطراف قلعه وجود نداشته و تنها راه ورود آن در هنگام ساخت، مسیری زیر زمینی بوده که امروزه مسدود است.
غارهای شاهان‌دشت
در اقلیم شمال ایران هر کجا که دره و یا آبشار باشد حتما غار آبی وجود دارد. مشهورترین غار این منطقه، غار «الیاس تنگه» است. در نزدیکی این غار امام‌زاده‌ای به نام امام‌زاده الیاس شاهان‌دشت قرار دارد و از این حیث نام غار به این شخص پیوند خورده است.
بازدید از غار الیاس تنگه نیازمند وسایل فنی و مهارت لازم است، چرا که در این غار گاهی می‌بایست به حالت خزیده و با دست به دست دادن وسایل از دهلیزهای تنگ عبور کرد. از روستای شاهان‌دشت تا غار الیاس تنگه حدود دو کیلومتر راه است. جالب بدانید در گویش مردم محلی آمل این غار “آس تنگه” خوانده می شود.
غارهای شاهان‌دشت در ارتفاع 2200 متری از سطح دریا هستند و به بستر رودخانه چلمه هراز می رسد. بهترین زمان بازدید از غار در فصلهای بهار و تابستان می‌باشد.
تکیه شاهان‌دشت
این تکیه در واقع یادگاری از دوران قاجار است و از زمان قاجار تا به امروز محل برگزاری مراسم مذهبی و یا گردهمایی‌های مهم روستا است. بنای تکیه، ساختمانی به شکل (L) است که به سبک و سیاق خانه‌های شمالی دارای سقف شیروانی، ستون‌های چوبی و تراس باریک ساخته شد.
برج سی
برج سی (بیامه سی) یا آتشکده شاهان‌دشت یکی از آثار تاریخی پیش از اسلام است. در واقع تاریخ ساخت برج آتشکده همزمان با ساخت قلعه ملک بهمن بود که به زمان پیروان زرتشتی ال پادوسیان برمی‌گردد.
پردیس شاهان‌دشت یا باغ گردو
پردیس شاهان‌دشت یک زمین کشاورزی با مساحت حدود 60 هکتار است که برای کشت گردوی پیوندی ایران در سال 88 احداث گردید. علت شهرت باغ گردو این است که برای اولین بار در ایران پرورش و کشت گردو در زمین‌های شیب‌دار کوهستانی به شکل پیوندی با موفقیت انجام شد.
سه طاق
«سه طاق» سه حفره طاق مانند است که در ارتفاع کوه مشرف به آتشگاه شاهان‌دشت قرار دارد. این سبک طاق سازی بسیار شبیه معماری گور دخمه‌های قبل از اسلام است. برای رسیدن به 3 طاق باید ابتدا به ده وانا و سپس به آخا رفت. از دِه آخا حدود 5 ساعت مسیر خاکی به سمت سه طاق پیش روی شماست.
شما می توانید پس از بازدید از قلعه ملک بهمن حدود 8 ساعت بعد به سه طاق برسید. هر کدام از این دخمه‌های طاق‌مانند هفت متر ارتفاع، پنج متر عرض و یک تا دو متر عمق دارند و به دست انسان ساخته شده‌اند.
سوغات چه ببریم؟
به دلیل کوهستانی بودن روستای شاهان‌دشت میوه‌هایی مثل گیلاس، آلبالو، سیب، گردو، تمشک، شاه توت، گلابی، زردآلو را می‌توانید به عنوان سوغاتی با خودتان بیاورید.
البته نان کوهی و نان مخصوص با سبزی کوهی هم جزء این سوغاتی‌ها است.
چطور به روستای شاهان‌دشت برویم؟
این شهر زیبا در مسیر جاده هراز- تهران و 65 کیلومتری شهر آمل مازندران قرار دارد.
پس از طی مسافت حدود 86 کیلومتر در جاده تهران-هراز به دو روستای زیبا به نام‌های گَزنک و شنگلده از توابع لاریجان خواهید رسید.
در این مسیر دو پل فلزی و یک پل به نام وارنا قرار دارند که ورودی اصلی منطقه امیری هستند. از ابتدای روستای امیری تا شاهان‌دشت باید حدود 2 کیلومتر جاده آسفالت را طی کنید. با مشاهده تابلوی راهنمای روستا شما به این بهشت قدیمی و دیدنی خواهید رسید.
