آن‌چه مسافران آفریقا را با آن تورهای گران قیمت، به سمت تماشای این قاره می‌کشاند، وجود گونه‌های مختلف جانوری در یک اکوسیستم است. این تجربه ناب هم‌‌اکنون در کویر خارتوران در دسترس شماست.
خارتوران در استان سمنان، آفریقای ایران است که بیش از 300 گونه‌ی متفاوت جانوری را در خود جای داده است. در این مقاله زیگوکمپ سفری به منطقه زیبای گمشده کردیم.
کویر خارتوران کجاست؟
آفریقای ایران یا کویر خارتوران در منتهی الیه شرق استان سمنان و 250 کیلومتری جنوب شرق شاهرود در مجاورت استان خراسان قرار گرفته است.
اگر قصد دارید به این دشت گمشده‌ی ایران سفر کنید بهتر است این کار را به تورهای طبیعت گردی واگذار کنید، چرا که مسیر دسترسی به کویر تنها با ماشین‌های جیپ یا آفرودی قابل پیمایش است.
منطقه حفاظتی توران در ضلع جنوب غربی جاده تهران به مشهد و در شرق دهستان طرود و شمال شرق کویر مرکزی ایران قرار گرفته است.
جاذبه های گردشگری
منطقه‌ی محافظتی خارتوران از 3 محدوده متفاوت تشکیل شده است. کل فضای کویر خارتوران مساحتی به اندازه 1 میلیون و 400 هزار هکتار دارد. از این دشت پهناور 8 درصد را محدوده پارک ملی خارتوران، 75 درصد را پناهگاه حیات وحش و 17 درصد را منطقه محافظت شده توران تشکیل داده‌اند.
منطقه محافظت شده خارتوران دومین منطقه حفاظت شده وسیع در ایران است که گونه‌های نادری از گیاهان و جانوران را در دل خود جای داده است.
خارتوران بزرگ‌ترین ذخیره گاه زیست کره در ایران و بعد از سرنگتی تانزانیا، دومین منطقه بیوسفر در جهان است.
ذخیره گاه زیست کره چیست؟
ذخیره گاه زیست کره (علم حمایت پایدار از محوطه‌ها)مکان‌هایی خاص برای آزمایش رویکردهای بین رشته‌ای برای درک و مدیریت تغییرات و تعاملات بین سیستم‌های اجتماعی و زیست محیطی(از جمله جلوگیری از تعارض و مدیریت تنوع زیستی) هستند. ذخیره گاه زیست کره، مناطقی شامل اکوسیستم‌های خاکی، دریایی و ساحلی است. هر ذخیره گاه از راه‌حل‌های حفظ تنوع زیستی و استفاده پایدار حمایت می‌کند.
بیوسفر(biosphere) یا زیست کره چیست؟
زیست کُره یا زیست سپهر یا بیوسفر به آن بخش یا لایه از کره زمین گفته می‌شود که در آن زندگی وجود دارد.
این لایه، زیستگاه انسان و دیگر موجودات زنده همچون پرندگان، ماهیان یا سازواره‌ها و موجودات خاکزی است و تا لایه‌های زیرین از زمین که ریشه درختان و دیگر جانداران نفوذ می‌کند، ادامه دارد.
در زمین های سخت، زیست کره تنها تا عمق چند متری ادامه دارد. در هوا، زیست کره تا حدود ۸ کیلومتر یعنی تا جایی که اکسیژن یافت می‌شود، حضور دارد و در دریاها تا ژرفاهای بسیار و حتی تا ۱۱ کیلومتر در زیر اقیانوس (در درازگودال ها) نیز ادامه دارد.
گونه‌های حیوانی
در منطقه خارتوران می‌توانید یوزپلنگ ایرانی را در سایت تحقیقاتی منطقه و در پشت فنس‌های حفاظتی به راحتی ببینید. دیدن این حیوانات وحشی در جایی به غیر از صفحات تخت و بی روح تلویزیون و گوشی موبایل هر طبیعت دوست و گردشگری را به وجد می‌آورد.
فقط یوزپلنگ ایرانی نیست که در این منطقه زندگی می‌کند. گورخر ایرانی هم کویر خارتوران را به عنوان محل زندگی خود انتخاب کرده است.
خارتوران زیست گاه 41 گونه پستاندار، 167 گونه پرنده، 42 گونه خزنده، 2 گونه دو زیست، 72 گونه مار است.
حیواناتی مانند گرگ، شغال، روباه قرمز، کفتار راه راه، پلنگ ایرانی، کاراکال، گربه وحشی، گربه شنی، گربه پالاس، دلیجه، کبک، تیهو، کبوتر چاهی، شاه بوف، سبزه قبای هندی، دم جنبانک، اردک بلوطی، انواع گنجشک، جیبر، آهو، قوچ، هوبره، زاغ، خزندگان و لاک‌پشت‌ها در این منطقه زندگی می‌کنند.
جالب است بدانید که فقط 72 گونه مار در خارتوران زندگی می‌کنند که 63 گونه آن‌ها خشک زی و 9 گونه دیگر دریایی هستند.
تصور اینکه در این ناحیه تا این حد تنوع زیستی جانوران بالا باشد هر طبیعت گردی را به سمت خارتوران می‌کشاند.
جاذبه‌های گردشگری اطراف خارتوران
اگر تا این نقطه از ایران آمده‌اید رفتن به جنگل‌های قطاربند و منطقه کوه دو شاخ عباس آباد را حتما در برنامه خود قرار دهید. روستای پلکانی قلعه بالا هم یکی دیگر از جاذبه های گردشگری در اطراف خارتوران است.
دو روستای خوش آب و هوا و زیبا در اطراف خارتوران روستاهای دروازه حیات وحش توران و روستای رضا آباد است.
در روستای رضا آباد می‌توانید کوچ نشینان را از نزدیک ببینید و با نوع خاص زندگی آن‌ها آشنا شوید. این فرصت را شاید در هیچ نقطه دیگری از ایران نتوانید پیدا کنید.
