یکی بزرگترین مشکلاتی که هنگام سرما، علی الخصوص کوهنوردی در برف اتفاق می افتد پدیده هیپوترمی و یا هایپوترمی است. هیپوترمی به معنای افت دمای بدن بوده و در دمای زیر صفر درجه اتفاق می افتد. در اصل زمانی هیپوترمی برای یک فرد رخ می دهد که دمای هسته مرکزی بدن که شامل شش ها، قلب و مغز است به زیر 35 درجه برسد. هیپوترمی مسئله مهمی است که حتما باید جدی گرفته شود. ما امروز در زیگوکمپ اطلاعاتی در خصوص این اتفاق را در اختیارتان می گذاریم.
زمانیکه دمای هسته مرکزی بدن کاهش می یابد اجزای بیرونی مانند گوش، پا، انگشتان و بینی زودتر از دیگر اعضای بدن تحت تاثیر قرار می گیرند. این اتفاق که عملکرد بدن را مختل می کند در سه دسته خفیف، متوسط و شدید تقسیم بندی می شود. دمای هسته مرکزی بدن 37 بوده و پایین آمدن حتی دو درجه می تواند مشکل ساز شود. برای مثال دسته شدید دمای کمتر از 28 درجه بوده که به مرگ ختم می شود. عوامل بسیاری در این موضوع دخیل بوده و می توانند سبب تشدید فرایند بشوند که در ادامه به آن ها می پردازیم.
علل بروز هیپوترمی در بدن چیست؟
اصلی ترین دلیل بروز این اتفاق سرما بوده اما باید در نظر داشته باشید که تنها دلیل نیست. چراکه عوامل بسیاری در بروز هیپوترمی تاثیرگذار بوده و می تواند مسئله را حادتر کند. زمانیکه بدن در تولید گرما ناتوان باشد به گسترش این پدیده در تمام بدن دامن می زند.
- یکی از دلایلی که می تواند سبب هیپوترمی شود، خیس بودن لباس ها بوده که سبب از بین رفتن عایق آن ها می شود. ناگفته نماند که به هنگام خشک لباس، بدن گرمای زیادی از دست می دهد.
- خستگی زیاد و یا عدم تحرک طولانی مدت نیز می تواند بروز این اتفاق را تسریع بخشد. برای مثال در کوهنوردی و پیمایش های طولانی که در سرما انجام می دهید بدن انرژی خود را از دست می دهد. همچنین در صعود های طولانی و طاقت فرسا که مجبور به استراحت در هوای سرد هستید، عاملی محرک است.
- دو گروه سنی مسن و نوزاد بیشتر در معرض هیپوترمی قرار دارند. دلیل این اتفاق عدم توانایی تنظیم دمای بدن ها به شکل درست است.
- هیپوترمی می تواند سیستم عقلی و پاسخ دهی بدن را مختل کند. از این رو افرادی که دارای مشکلات ذهنی و روانی هستند بیشتر در معرض هیپوترمی قرار دارند.
- بیماری های زمینه ای، اکتسابی و مصرف دارو های افسردگی نیز می توانند زمینه بروز هیپوترمی را تحریک کنند.
- افرادی که زمینه مصرف مواد مخدر و الکل دارند بیشتر در معرض هیپوترمی هستند.
علایم هایپوترمی به چه شکل است؟
هیپوترمی در قالب های گوناگونی بروز می کند. باتوجه به وضعیت بدنی فرد و درصد وخامت هیپوترمی نشانه های وضعیت متفاوت هستند. از جمله علائم شایعی که افراد درگیر آن می شوند می توان به احساس سرما و ناراحتی، عدم توانایی در حرف زدن، عدم توانایی تفکر، عدم تعادل و … اشاره کرد. با توجه به سه دسته بندی که پیشتر به آن اشاره شد در حالت خفیف با لرزش غیر عادی بدن( واکنش طبیعی بدن برای تولید گرمای بیشتر ) و عدم تعادل و توانایی در تکلم روبهرو هستیم.
هیپوترمی درجه دو یا متوسط معمولا با حالت بیهوشی بروز می کند. دمای بدن معمولا در هیپوترمی متوسط بین 28 درجه الی 32 درجه سانتی گراد است. حالت شدید دمای بدن به کمتر از 28 درجه سانتی گراد می رسد که متاسفانه در اکثر مواقع به مرگ شخص ختم می شود. در چنین شرایطی که هیپوترمی اتفاق می افتد معمولا کاری از دست فرد بر نمی آید چراکه قدرت تصمیم گیری را مختل می کند. به هنگام بروز هیپوترمی در یک اشخاص، اطرافیان باید با کمال خونسردی و کاملا آرام به او کمک کنند.
راه های پیشگیری چیست؟
پیش از آنکه راه های مقابله با هیپوترمی را توضیح دهیم باید چند روش پیشگیری را در ذهن داشته باشید. سعی کنید به هنگام کوهنوردی در برف و هوای سرد حتما از خواب و غذای خوب بهره مند شوید. چراکه پر انرژی بدن در مقابله با هیپوترمی موثر است. سعی کنید بخش مرکزی بدن خود را تا جای امکان گرم نگه دارید.
راه های مقابله با هیپوترمی چیست؟
وظیفه اصلی شما متعادل کردن دمای بدن بیمار و گرم کردن دوباره آن است. برای اینکار باید برخی نکات را در نظر داشته باشید. برای مثال گرم کردن ناگهانی بدن شوک آور بوده و یا تکان دادن شخص می تواند سبب ایست قلبی شود.
- فرد را از محل سرما دور کرده و به جای گرم تری منتقل کنید.
- لباس های خیس مجروح را با قیچی پاره کرده و بدن او را با پتو گرم کنید.
- با یک تشک و یا چند کیف بدن او را از زمین دور کنید تا در معرض سرما نباشد.
- اگر مشکل حالت تهوع و استفراغ ندارد از نوشیدنی و غذای گرم استفاده کنید.
- به هیچ عنوان ماساژ ندهید و از گرمای مستقیم استفاده نکنید. الکل و آب گرم نیز ممنوع است. اگر در منطقه مطمئنی قرار دارید با 115 و یا 125 تماس بگیرید.
حرف آخر
مطالعه پیش از آغاز کوهنوردی و یا هر سفری می تواند مفید باشد. گاهی اوقات شما با به یاد داشتن چند نکته ساده به راحتی جان فردی نجات می دهید. سعی کنید همیشه در پی یادگیری نکات ایمنی و کاربردی بیشتر باشید.
